در آخر نماز به چه كسانی سلام می‌دهی؟

.سلام كلمه‌ایست زیبا كه هم بر كام شیرین می‌آید و هم با معنای خوشش،‌ رابطه‌ی میان گویند و شنونده‌اش را گرم می‌كند. سلام به معنی سلامتی و امنیت است و وقتی بر كسی سلام می‌دهی، به او می‌گویی كه تو از سوی من در امانی و خیالت تخت كه تا با منی خاطرت آسوده خواهد بود. و خلاصه آنكه سلامت یعنی سرت سلامت! سلام را معمولا وقتی می‌گویی كه با كسی چهره به چهره شوی، آنگاه است كه حضورت را با طنین سلام، سبز می‌كنی و نیز خاطر او را. به نماز فكر كرده‌ای؟ در آن پایان نماز حواست هست كه با چه كسانی مواجه می‌شوی و بر آنان گلِ سلام هدیه می‌كنی؟ ... وقتی كه نماز را به انتها می‌رسانی شهادتین را كه گفتی بعد از صلوات بر پیامبر و خاندانش شروع به دادن سلام می‌كنی. سلام اول، یعنی همان جمله "السلام علیك ایها النبى..." كاملا مشخص است كه خطاب به پیامبر گرامى ‌اسلام مى‌باشد. هم‌چنان كه قرآن به آن سفارش كرده است (احزاب، 56). اما سلامهای بعدی چه؟ جمله‌ی "السلام علینا و علی عباد الله الصالحین" خطاب به خودمان و بندگان نیكوكار خدا (به ویژه در نماز جماعت) است. مسلمانان، در هر نمازى پیوند دوستى با همه‌ی بندگان نیكوكار خدا را به خود تلقین مى‌كنند و درود صلح را بر بندگان نیكوكار مى‌فرستند. و جمله "السلام علیكم و رحمة‌الله و بركاته" بنابر قولی، خطاب به انبیا، ملائكه و امامان معصوم مى‌باشد.(1) و بنابر قولی دیگر، خطاب به جمیع مؤمنان؛ یعنى سلام و رحمت و بركات خداوند برشما مؤمنان.(2) در پایان ملاقتت با خدا؛ وقتی كه از عرش برمی‌گردی، اولین كسی كه با او مواجه می‌شوی رسول خداست. حال خودت را تصور كن كه در مقابل پیامبر خدا نشسته‌ای؛ كه این تصور نیست، بلكه واقعیت است؛ حالا خودت بگو كه چگونه به او سلام می‌كنی؟